Karmienie mieszane noworodka czyli pierś i butelka – co trzeba wiedzieć?

Karmienie piersią przeżywa ostatnio swój renesans i jest szeroko propagowane jako najzdrowszy i najlepszy sposób żywienia niemowląt. Nie sposób temu zaprzeczyć, ale tylko młode mamy wiedzą, z jakim wysiłkiem wiąże się czasami utrzymanie laktacji. Każda kobieta powinna otrzymać rzetelną informację o korzyściach związanych z karmieniem piersią i sama zdecydować, jak chce karmić maleństwo. Natomiast kiedy przyjdzie czas na urozmaicenie diety, to też stopniowo wprowadzać do posiłków dziecka różne składniki, w tym również gluten. Pamiętając, że pojawiające się w diecie dziecka różnorodne składniki mogą powodować nietolerancję lub alergię, które moją objawić się wysypką na skórze dziecka.

Karmienie piersią

Mleko matki to najcenniejszy dar, jaki możesz podarować swojemu dziecku. Karmienie piersią dba o nawiązywanie więzi i bliskości, a dodatkowo dostarcza do organizmu dziecka wszystko, co niezbędne do prawidłowego rozwoju i wzrostu w odpowiednich do wieku dziecka proporcjach. Mleko matki to pierwsza w życiu dziecka naturalna szczepionka, chroniąca przed rozwojem wielu chorób w przyszłości. Zawiera wodę, węglowodany, tłuszcze, witaminy, składniki mineralne, enzymy oraz składniki przeciwinfekcyjne. Ma niesamowite właściwości, zmienia się wedle potrzeb dziecka, jest inne w dzień a inne w nocy.

Zalety karmienia piersią dla mamy i jej dziecka

Karmienie piersią ma korzystny wpływ zarówno na matkę jak i na dziecko.

Karmienie naturalne przynosi ogromne korzyści mamie, co oznacza, że odczuwa ona mniejsze dolegliwości w okresie połogu, krócej trwa krwawienie, ponieważ macica szybciej się obkurcza. Mama w krótkim czasie wraca do formy sprzed ciąży, a nadmiar kilogramów znika bardzo szybko. Rzadziej dopada ją depresja poporodowa, zmniejsza się u niej ryzyko zachorowania na raka piersi i jajników, złamań stawu biodrowego czy wystąpienia osteoporozy. Kobiety karmiące ponad 12 miesięcy nie chorują na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, hiperlipidemię i chorobę niedokrwienną serca.

W momencie ssania piersi z mlekiem matki do organizmu dziecka przenikają składniki skutecznie chroniące przed biegunką zakaźną i zapaleniem ucha środkowego. Karmione piersią dzieci rzadziej chorują na zakażenia układu oddechowego, moczowego oraz bakteryjne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, astmę czy AZS, nie borykają się z nadwagą, otyłością, cukrzyc, a także niektóre nowotwory.

Karmienie mlekiem modyfikowanym

Mimo niezaprzeczalnych zalet pokarmu naturalnego, odpowiednio dobrane mleko modyfikowane na pewno nie zrobi nikomu krzywdy, a odżywiany mieszanką maluch również może cieszyć się zdrowiem i rozwijać prawidłowo. W wnętrzu mleka modyfikowane go kryją się wszelkie potrzebna do rozwoju i wzrostu składniki, dopasowane do konkretnych grup wiekowych. Polecamy również różnorodne propozycje dań z wykorzystaniem mleka modyfikowanego, które mogą być spożywanie przez dzieci powyżej 6 miesiąca życia.

Gdy jednak, karmiąc niemowlę piersią, napotykacie przeszkody, które wydają się Wam nie do pokonania, nie rezygnujcie z niego od razu – pewnym kompromisem może okazać się karmienie mieszane.

Karmienie mieszane

O karmieniu mieszanym (lub naprzemiennym) mówimy wtedy, gdy jednoczesne karmienie piersią jest wspomagane przez karmienie butelką. W butelce, w zależności od sytuacji, może dziecko otrzymywać mleko matki, pokarm od dawczyni (banki mleka) lub też mleko modyfikowane, jako uzupełnienie karmienia piersią.

Kiedy jest sens łączyć karmienie piersią i butelką? Potrzeba karmienia mieszanego może pojawić się wtedy, gdy:

• Dziecko (np. ze względów medycznych) było karmione butelką, a matka chce powrócić do karmienia piersią.
• Dziecko jest karmione w sposób naturalny, ale  zachodzi konieczność podania mu butelki z odciągniętym pokarmem lub mieszanką  (takie sytuacje mogą mieć miejsce, gdy na przykład mama wraca do pracy).
• Dziecko jest karmione piersią, ale nie rozwija się prawidłowo i nie przybiera na wadze, więc za radą lekarza jest dokarmiane mieszanką.
• Maluch urodził się zbyt słaby, aby aktywnie ssać piersi.
• Matka nie ma dostatecznej ilości pokarmu. Zdarza się to rzadko, ale niewielki odsetek kobiet nie jest w stanie wyprodukować wystarczającej ilości mleka, aby móc samodzielnie karmić piersią swoje dziecko. Przyczyną może być niewystarczająco rozwinięta tkanka produkująca mleko w piersiach lub niezdiagnozowana choroba tarczycy.
• Kobieta ma obawy, związane z karmieniem piersią w miejscach publicznych i woli posłużyć się butelką.
• Kobieta chce karmić i pracuje nad rozwinięciem laktacji, a butelka to środek tymczasowy.

Karmienie mieszane – co się z tym wiąże?

Najwłaściwszym sposobem żywienia niemowląt jest karmienie naturalne.

Rozpoczynając karmienie naprzemienne, trzeba mieć świadomość, że podawanie mleka modyfikowanego osłabia laktację, a łatwość, z jaką dziecko może pobierać pokarm z butelki może sprawić, że nie będzie chciało ssać piersi, która wymaga znacznie większego wysiłku.

Takie problemy mogą utrudniać karmienie piersią, szczególnie w pierwszych miesiącach życia dziecka, gdy jego odruch ssania nie jest jeszcze dostatecznie ustabilizowany – dlatego też przez pierwsze 6 tygodni życia dziecko nie powinno mieć podawanej butelki, jeżeli zależy Ci na karmieniu piersią.

Zawsze jednak łączenie karmienia piersią z karmieniem „butelkowym” jest lepsze dla Twojego dziecka niż stosowanie wyłącznie mleka modyfikowanego. Dzięki temu zarówno Ty, jak i Twoje dziecko możecie nadal cieszyć się korzyściami płynącymi z karmienia pokarmem naturalnym.

Również wiele mam jest po kilku miesiącach zwyczajnie zmęczonych faktem, że dziecko cały czas domaga się piersi (choć takie zachowanie jest naturalne) – jeśli planują powrót do aktywności zawodowej, zaczynają rozmyślać o zakończeniu przygody z karmieniem.

Nie każda mama ma także możliwość i chęć, aby odciągać pokarm w godzinach pracy. Wiele mam decyduje się wprowadzić wówczas mieszankę dla niemowląt jako uzupełnienie diety dziecka i jednocześnie karmić je piersią w dogodnych dla siebie porach – na przykład po południu (z wykorzystaniem ustawowej przerwy na karmienie, którą musi zapewnić pracodawca) i w nocy.

Karmienie mieszane – sposób karmienia kiedy mama wraca do pracy

Wprowadzającym takie rozwiązanie przyda się kilka rad:

• Przyzwyczajaj dziecko do butelki stopniowo, aby dać swojemu organizmowi czas na zmniejszenie ilości mleka, które wytwarza. Również dziecko powinno mieć trochę czasu, aby dostosować się do nowego sposobu karmienia.
• Jeśli wracasz do pracy, eksperymentowanie z karmieniem butelką zacznij kilka tygodni wcześniej.
• Jeśli Twoje dziecko ma co najmniej sześć miesięcy i może pić mleko z kubka, być może wprowadzanie butelki nie będzie w ogóle konieczne – może okazać się, że możesz poprzestać na piersi i kubku-niekapku.
• Mleko modyfikowane dobierz po konsultacji z lekarzem – szczególnie jeśli maluch ma alergie lub inne problemy zdrowotne.

Karmienie mieszane przy rezygnacji z karmienia piersią

Jeżeli uznajesz, że chcesz już zakończyć karmienie naturalne, także czeka Cię okres „karmienia naprzemiennego”, ponieważ dziecko, jak wspomniano powyżej, nie przestawi się z piersi na butelkę od razu, jest to nieco dłuższy proces.

Będzie łatwiej, jeżeli będziesz pamiętać, że:

• Podczas picia z butelki niemowlęta używają innego sposobu ssania, do którego muszą się przyzwyczaić – może to trochę potrwać.
• Pierwszą butelkę podajemy, gdy dziecko jest zadowolone i zrelaksowane, nie jest też szczególnie głodne.
• Dobrze, aby butelkę podawał tato lub ktoś inny z rodziny – maluch nie będzie czuł Twojego zapachu i nie nastawi się na pierś.
• Nie zmuszaj dziecka do jedzenia – nie musi ono kończyć całego mleka w butelce. Pozwól mu zdecydować, kiedy ma już dość.

Co w sytuacji, gdy dziecko było karmione butelką, a chcesz karmić piersią?

Może także zaistnieć sytuacja odwrotna, szczególnie w początkowym okresie macierzyństwa, wkrótce po porodzie – dziecko było karmione butelką, a Ty chcesz powalczyć o przystawienie go do piersi. Może się tak zdarzyć, jeśli bierzesz leki albo cierpisz na chorobę wykluczającą karmienie, dziecko urodziło się w stanie wykluczającym natychmiastowe przystawienie go do piersi albo z wadą anatomiczną uniemożliwiającą ssanie. Takie przypadki zdarzają się jednak sporadycznie.

Często natomiast, mimo że mama i dziecko są zdrowi, personel szpitala zaleca podanie mieszanki, bo wkrótce po porodzie laktacja nie jest jeszcze dostatecznie ustabilizowana, a dziecko domaga się jedzenia – i tutaj należy zachować szczególną ostrożność.

Po pierwsze, wczesne podanie dziecku mleka modyfikowanego w butelce może wpłynąć na negatywnie na cały proces karmienia; po drugie – w razie wystąpienia jakichkolwiek kłopotów z laktacją masz prawo do wsparcia zarówno położnych, jak i doradcy laktacyjnego, którzy powinni podpowiedzieć Ci, jak rozwiązać ewentualne problemy, a nie proponować mleko modyfikowane.

Warto czasem o to prawo zawalczyć, choć przyrost wagi znacznie poniżej normy w okresie poporodowym może faktycznie stanowić wskazanie do zapewnienia dziecku dodatkowych źródeł pożywienia – warto tutaj polegać na zdaniu zaufanego lekarza lub doradcy laktacyjnego.

Jeśli Twoje dziecko było karmione/dokarmiane sztucznie, a chcesz powalczyć o utrzymanie laktacji, to:

• Zacznij bądź uważna od samego początku – jeżeli dziecko jest zdrowe, a personel szpitala zdecydowanie zaleca dokarmianie go, zadbaj, aby podano mu Twoje, odciągnięte mleko (ewentualnie od dawczyni) i użyto w tym celu pipetki, strzykawki lub plastikowego kieliszka. To lepsze niż mleko modyfikowane w butelce.
• Noś i przytulaj malucha tak blisko, jak to możliwe – najlepiej skórę do skóry. Będzie to sygnał dla Twojego ciała, aby uruchomić laktację.
• Regularnie, najlepiej osiem razy na dobę (w tym raz w nocy), odciągaj mleko z piersi – uwolnisz w ten sposób hormon, prolaktynę, która stymuluje produkcję mleka.
• Po karmieniu odciągaj pokarm jeszcze przez kilka minut.
• Karm butelką, trzymając dziecko blisko piersi, w kontakcie „skóra do skóry”.
• Jeśli Twoje dziecko się odmawia ssania, przystawiaj je na krócej, ale i częściej. Zwróć uwagę, czy Twoja pozycja i sposób przystawienia do piersi są prawidłowe.
• Wybierz czas, kiedy dziecko jest rozluźnione, wypoczęte i niezbyt głodne. Nie zmuszaj go do pozostania przy piersi, gdy nie ssie.
• Zmniejszaj stopniowo ilość butelek, zwiększając częstotliwość karmień naturalnych.
• Rozważ skorzystanie z profesjonalnego sprzętu – systemu wspomagania karmienia. Działa on na tej zasadzie, że niewielka rurka jest przyklejona obok brodawki i przechodzi do ust dziecka, aby dziecko mogło pobierać mleko z zasobnika, ssąc jednocześnie pierś. Takie rozwiązanie wyrabia w dziecku odruch prawidłowego ssania, a jednocześnie stymuluje Twoją brodawkę, co zwiększa wydzielanie mleka.
• Skorzystaj z pomocy doświadczonej położnej lub doradcy laktacyjnego.

Karmienie mieszane – dobór smoczka do butelki

Niezależnie od sytuacji, w jakiej stosujesz karmienie naprzemienne, ważny jest dobór odpowiedniego smoczka do butelki – chodzi o to, żeby dziecku oba sposoby pobierania pożywienia wydawały się jak najbardziej zbliżone. Dlatego też wiele firm produkujących akcesoria do karmienia niemowląt stara się, aby kształt i dynamika smoczków do butelek były inspirowane budową matczynej piersi.

Standardowy smoczek z reguły „daje” mleko łatwiej niż pierś mamy, dziecko nie musi aż tak mocno pracować, aby uzyskać pokarm, co wiąże się z ryzykiem, że ten sposób karmienia stanie się jego ulubionym i nie będzie mu się chciało „męczyć” przy piersi.

Smoczek odpowiedni do karmienia naturalnego powinien wymuszać na maluchu nieco wysiłku, aby zachować prawidłowy odruch ssania. Powinien mieć on wewnętrzny zawór, który kontroluje wypływ mleka i sprawia, że leci ono tylko wtedy, gdy jest wysysane przez dziecko. Jego kształt powinien zachęcać dziecko do szerokiego jej chwycenia, tak jak w przypadku piersi.

Ważna jest też faktura silikonu – smoczki skonstruowane z kilku warstw tworzywa, grubszych i cieńszych, rozciągają się w buzi dziecka, „pracując” w rytm ssania. Przydaje się także system odpowietrzający – dzięki niemu dziecko nie połyka powietrza i jest spokojne przy karmieniu.

Warto także wybrać produkt wykonany z silikonu, który jest neutralny w smaku i nie absorbuje zapachów – dziecko karmione piersią może nie akceptować charakterystycznego posmaku kauczuku.

Wybór odpowiedniego smoczka jest ważny jeszcze z jednego powodu – te o kształcie inspirowanym anatomią piersi sprzyjają prawidłowemu rozwojowi jamy ustnej i aparatu mowy, zapobiegają także wadom zgryzu w przyszłości.

Karmienie mieszane a wybór mleka modyfikowanego

Jeśli chcesz rozpocząć karmienie naprzemienne, ważny jest też wybór mleka modyfikowanego najbardziej odpowiedniego dla Twojego maluszka. Zwróć uwagę na jego skład i cyferkę na opakowaniu informującą, dla dziecka w jakim wieku dany produkt jest przeznaczony. Możesz też sięgnąć po mleko modyfikowane oznaczone jako „odpowiednie także do dokarmiania”, jak NAN OPTIPRO 2 czy NAN OPTIPRO 3.

Na zakończenie podkreślamy, że jeśli chodzi o naturalne karmienie dziecka, warto pogratulować sobie tego, co udało Ci się osiągnąć, a nie koncentrować się na tym, co nie poszło zgodnie z Twoimi planami. Poczucie winy z powodu bycia „nie dość dobrą”, towarzyszące młodej mamie, to najgorsza rzecz, jaka może się jej przydarzyć. Niezależnie, czy karmisz swoje dziecko piersią 4 miesiące czy 3 lata, czy stosujesz karmienie naprzemienne lub poprzestałaś wyłącznie na mleku modyfikowanym – i tak jesteś najlepszą mamą, jaką Twój maluch może mieć!

Wapń jest składnikiem mleka, drogocennym dla organizmu człowieka, w tym zwłaszcza dla małego dziecka. Zapoznaj się z artykułem o randze wapnia w organizmie.