Zdrowie i rozwój dziecka, Karmienie dziecka, Porady

Sposoby na wzmocnienie odporność u dzieci

Sposoby na wzmocnienie odporność u dzieci

Okres jesienno -zimowy dla wielu rodziców kojarzy się z częstymi, nawracającymi infekcjami u dzieci. Możemy jednak temu przeciwdziałać i odpowiednio wcześniej zmobilizować  układ odpornościowy naszego dziecka do intensywniejszego wysiłku w tym trudnym sezonie.

Jak to możliwe, że część dzieci od pierwszego jesiennego deszczu potrafi złapać katar i zaczyna chorować, gdy równocześnie inne, mimo biegania z czerwonymi od mrozu policzkami, przez cały okres infekcyjny nie mają potrzeby odwiedzania apteki? Dzieje się tak za sprawą odpowiednio wzmocnionego układu odpornościowego. Efekty nie są natychmiastowe, ale przy odpowiedniej konsekwencji  i dzięki zastosowaniu przede wszystkim naturalnych metod w ramach profilaktyki inwestujemy w zdrowie dziecka na kolejne, długie lata.

Na stan naszego układu immunologicznego wpływa wiele różnych czynników. Najważniejsze z nich to:

– sposób karmienia niemowląt tj. czy sztucznie lub naturalnie; W jelitach dzieci karmionych piersią występuje o wiele więcej bakterii probiotycznych, przede wszystkim szczepu Lactobacillus niż u dzieci, karmionych sztucznie. Badania pokazują, że jest to bezpośrednio związane z występowaniem biegunek niemowlęcych, które znacznie rzadziej występują u dzieci karmionych piersią,

– dieta, złe nawyki żywieniowe; Stan odżywienia jest istotnym czynnikiem wpływającym na układ immunologiczny. Pokarm ze względu na jego skład jakościowy, ilościowy oraz jako źródło energii jest głównym czynnikiem zewnętrznym mającym wpływ na rozwój i utrzymanie funkcji odpornościowych ustroju.

– problemy z jelitami (nieprawidłowe wypróżnienia),

– stres,

– nadużywanie antybiotyków

 

Kluczowe znaczenie dla poprawy odporności ma odpowiednia dieta dziecka. Pamiętajmy, że wszystko co spożywamy może naszą odporność budować lub jej zaszkodzić. Okazuje się, że za około 70-80% wydolności całego naszego układu odpornościowego odpowiadają właśnie jelita. Zdrowe jelita to zdrowy człowiek!

Należy zadbać, aby w diecie dziecka znalazły się przede wszystkim produkty bogate w szczególnie ważne dla odporności składniki, takie jak:

  1. Cynk; zwiększa odporność na zarażenia wirusowe i bakteryjne oraz aktywizuje komórki immunologiczne. Jego rola w syntezie DNA sprawia, że jest niezbędny do szybko dzielących się tkanek, takich jak grasica (gruczoł odpowiedzialny za rozwój odporności organizmu) czy szpik kostny, w którym powstają leukocyty (krwinki białe) zwalczające wirusy i bakterie.
  2. Żelazo; wzmacnia system obronny organizmu. Najlepiej przyswaja się żelazo z produktów pochodzenia zwierzęcego, które zawierają żelazo hemowe (przyswajalność na poziomie 20%). Sporo żelaza zawiera również kasza gryczana, kasze jęczmienna, amarantus, chleb razowy, fasola, morele, brzoskwinie, rodzynki. Wchłanianie żelaza zwiększa 2-3 krotnie witamina C. Natomiast napoje typu kawa, herbata, zawierają taninę, która znacznie obniża wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego
  3. Selen; zwiększa liczbę przeciwciał odpornościowych i hamuje namnażanie drobnoustrojów chorobotwórczych. Posiada właściwości antyoksydacyjne (przeciwutleniające),  stanowiąc skuteczną broń przeciw wolnym rodnikom.

4.      Probiotyki; dobre drobnoustroje wzmacniające odporność. Produkują substancje bakteriostatyczne oraz bakteriobójcze. Walczą z nimi o substancje odżywcze (witaminy, czynniki wzrostu). Bezpośrednio zwalczają mikroorganizmy chorobotwórcze oraz produkują kwas mlekowy, dzięki czemu obniżają odczyn pH jelit i w ten sposób.

5.      Tłuszcze NNKT;omega-3, mają antyzapalne właściwości i omega-6, które powodują wzrost namnażania prostaglandyn czyli hormonów prozapalnych, pobudzających układ odpornościowy. Niedobór nienasyconych kwasów tłuszczowych objawia się: zwiększoną podatnością na infekcje bakteryjne i wirusowe. Najwięcej kwasów tłuszczowych omega-3 zawierają ryby morskie, takie jak halibut, łosoś, śledź, makrela. Z ryb słodkowodnych – pstrąg. Kwasy tłuszczowe omega – 6 znajdują się w dużych ilościach w olejach: kokosowym, słonecznikowym, kukurydzianym, z nasion winogron, arachidowym, sezamowym i sojowym oraz w produkowanych z nich margarynach. Oleje roślinne bogate w te kwasy należy spożywać w postaci surowej. Nie powinno się ich używać do smażenia.
Ważne jest aby bezwzględnie zachować odpowiednie proporcje między spożywanymi kwasami z rodziny n – 3 i rodziny n – 6. Gdy stosunek kwasów omega- 6 do omega- 3 wzrasta, tworzenie tych drugich w organizmie spada, ponieważ oba kwasy  konkurują o te same, osiągalne w ograniczonych ilościach enzymy.

  1. Witamina A; zapewnia prawidłową budowę tkanki nabłonkowej skóry i błon śluzowych oraz współuczestniczy w syntezie śluzu,  zapobiegając w ten sposób zakażeniom przewodu pokarmowego lub dróg oddechowych. Wzmacnia układ immunologiczny, utrzymując w sprawności grasicę, w której dojrzewają limfocyty T oraz wpływa na zwiększone wytwarzanie ciał odpornościowych krwi – białych krwinek.
  2. Witamina C;  aktywizuje organizm do pierwszej obrony przed wirusem, zwiększa odporność, chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.
  3. Witamina D; ma zdolność do kształtowania zarówno wrodzonej, jak i nabytej odporności – pobudza do aktywności białe ciałka krwi zwane makrofagami, wspomaga dojrzewanie innych elementów naszej odporności, m.in. limfocytów T.
    Zmniejsza również ryzyko chorób związanych z nieprawidłową pracą układu odpornościowego, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy atopowe zapalenie skóry.

9.      Witamina B6; odpowiada za stan błon śluzowych gardła i języka.

10.  Kwas sorbitanowy – tłumi silne napady kaszlowe. Występuje w jarzębinie.

11.  Sulfidy – związki siarki o działaniu bakteriobójczym, naturalne antybiotyki (znajdziemy je w cebuli i czosnku).

12.  Kwasy fenolowe – skutecznie hamują namnażanie bakterii oraz wirusów. Występują w żurawinie oraz czarnej jagodzie

Przy tak dużej różnorodności kluczowych dla naszej odporności składników bardzo ważne jest, aby codzienny jadłospis był urozmaicony i odpowiednio zbilansowany. Nie może w nim zabraknąć przede wszystkim takich produktów jak:

 

1.      Zboża-kasze

Szczególnie dwie kasze uważane są za najzdrowsze i najcenniejsze dla zdrowia tj: jaglana i gryczana. Warto też pamiętać o kaszy jęczmiennej (pęczaku, perłowej, mazurskiej). Zalecane są kasze jak najgrubsze. Ziarna, z których powstają, są mało oczyszczone i rozdrobnione, zachowując większość cennych składników m.in minerały regulujące odporność takich jak cynk, żelazo, magnez oraz witaminy, zwłaszcza z grupy B, a także witamina PP . Tej ostatniej szczególnie dużo jest w kaszach jęczmiennych.

Dla osób z wzmożonym wydzielaniem śluzu (np. zmagających się z katarem), polecana jest szczególnie kasza jaglana, która osusza i rozgrzewa, jak i ryż brązowy z dodatkiem cynamonu lub kurkumy.

2.      Kiszonki

To cenne źródło przede wszystkim  witaminy C, a w przypadku kapusty także witamin z grupy B (B6 i B12) i witaminy K oraz potasu, wapnia, cynku i żelaza. Kiszone ogórki zawierają również spore ilości magnezu. Kiszonki regulują florę przewodu pokarmowego, ułatwiają wchłanianie białka, pobudzają apetyt. Są źródłem tzw. dobrych bakterii, które pomagają w trawieniu i poprawiają odporność. Dodatkowo bakterie te są dobrą bronią w walce z grzybicami, działają silnie odkwaszająco na organizm, pomagają w trawieniu i eliminowaniu toksycznych składników jedzenia.

3.      Olej z pestek dyni

Jest bogatym źródłem cynku. Zawiera także NNKT, które pobudzają układ odpornościowy do działania tj. kwas linolowy i oleinowy (razem ok.70 –80 %),kwas palmitynowy (10 –25 %),inne kwasy tłuszczowe (2 %). Dodając olej z pestek dyni do sałatek czy surówek, dostarczamy organizmowi wiele cennych witamin i minerałów (m.in.  witaminy A, E, B1, B2 , C, żelazo, wapń czy magnez)

Dzieciom do lat 9 podajemy 1 łyżeczkę oleju dziennie. Aby wzmocnić odporność dziecka, warto również spróbować smarować olejem gardło, a w razie kataru, wkrapiać go do nosa (4 razy dziennie po 1 kropli)

4.      Naturalne antybiotyki czyli czosnek i cebula.

Mają wysoką zawartość allicyny. Allicyna wspomaga hamowanie rozwoju patogennych bakterii oraz wirusów i grzybów. Zawierają również selen, związki siarki o działaniu przeciwbakteryjnym. Cebula – w tradycji naszego kraju od zawsze wykorzystywana była przy leczeniu przeziębienia. Oprócz sulfonidów zawiera dużo witaminy C, łagodzi nieżyt nosa, działa napotnie, a gotowana sprzyja leczeniu kaszlu.

5.      Natka pietruszki, koperek

Zimą są nieocenionym źródłem witaminy C, PP, beta-karotenu i kwasu foliowego oraz minerałów: wapń, magnez, żelazo, potas. Koperek zawiera także witaminy z grupy B (B1, B2) oraz PP. Zawarty w nim olejek eteryczny wpływa na lepsze wydzielanie soków żołądkowych, poprawia trawienie, a także przyswajanie składników pożywienia

6.      Ryby

Przede wszystkim ryby morskie jak łosoś, makrela, szprotka, sardynka, śledź , które są źródłem NNKT, a przede wszystkim kwasów omega-3

7.      Rośliny strączkowe

Takie jak: fasola, soczewica, groch czy cieciorka. Są bogatym źródłem potasu, wapnia, żelaza i niektórych witamin z grupy B. Dostarczają sporo energii, niezbędnej zimą do ogrzania organizmu. Kiełki roślin strączkowych (np. soczewicy, fasoli mung) są dobrym źródłem witaminy C.

8.      Warzywa korzeniowe- sezonowe

Takie jak: marchewka, buraki, seler, pietruszka, a także zapomniany pasternak. Zawierają sporo witaminy C (głównie seler, pietruszka, buraki), witamin z grupy B (seler, buraki), i prowitaminy A (marchewka) oraz  składniki mineralne: potas, wapń, żelazo, magnez, cynk.

9.      Cykoria

Jest bogata w składniki mineralne (potas, magnez, mangan, miedź, żelazo, cynk, fosfor), a także witaminy: z grupy B, C i beta-karoten. Zawiera też m.in. inulinę, prebiotyk, który wpływa na zwiększenie ilości dobrych bakterii (probiotyków) w przewodzie pokarmowym.

10.  Orzechy i nasiona

Mają sporo cynku, witamin z grupy B oraz witaminy E.

11.  Miód

Zawiera substancje o działaniu antybiotycznym (oksydaza glukozy i lizozym) oraz potas, wapń, magnez, cynk, żelazo. Miód z uwagi na ryzyku wystąpienia alergii i wysoką wartość energetyczną powinien być  stosowany u dzieci z umiarem.

12.  Brokuły

Bogate w składniki mineralne selen, wapń, beta-karoten i kwas foliowy.

W okresie jesienno-zimowym szczególnie ważne jest również zwiększenie ilości gotowanych posiłków w ciągu dnia, co pomoże zachować energię i ciepło w organizmie. Najlepiej spożywać  4-5 posiłków dziennie , co 3-4 godziny.
Należy ograniczyć do minimum wszelkie produkty wychładzające, takie jak: nabiał, cytrusy, cukier/słodycze, białą mąkę oraz zimne napoje i soki. Zamiast cytrusów warto spożywać na ciepło owoce krajowe (żurawina, owoc z dzikiej róży, gruszki, jabłka). W miejsce słodyczy warto wprowadzić bakalie, ew domowe wypieki bez białego cukru i białej mąki. Zalecane  są również przyprawy i zioła o właściwościach rozgrzewających takie jak; świeży imbir, kardamon, cynamon, goździki, tymianek, koper włoski, bazylia, kurkuma, rozmaryn.

DIETA DZIECKA PODCZAS INFEKCJI UKŁADU ODDECHOWEGO

Dieta powinna być przede wszystkim łatwostrawna z dużą zawartością warzyw i owoców. Należy pamiętać, że podczas choroby apetyt jest dużo mniejszy i jest to jak najbardziej naturalne zjawisko. Najważniejsze, żeby dziecko dużo piło, w celu uzupełnienia płynów utraconych w wyniku gorączki i kataru. Serwowane pożywienie i napoje powinny mieć temperaturę pokojową. W przypadku bólu gardło zalecane są posiłki w formie półpłynnej.

Na czas infekcji warto wprowadzić do jadłospisu dziecka  spore ilości kaszy jaglanej, którą można podawać zarówno z warzywami, jak i z owocami. Zmniejszając stan zapalny błon śluzowych  równocześnie leczy katar. Jest również bardzo dobra na odporność, to bogactwo witamin: B1, B2, B6, żelaza i miedzi. Jako jedyne zboże działa alkalizująco na organizm.
Niektórzy twierdzą, że dziecku, które ma katar, nie powinno podawać się mleka i jego przetworów oraz bananów. Nabiał niskiej jakości i banany zwiększają bowiem wydzielanie śluzu, dlatego zdecydowanie nie są przy katarze wskazane.
Najlepiej przygotować domowej roboty jogurt naturalny i dobrej jakości mleko, doprawione do smaku cynamonem lub miodem, zwłaszcza gdy gardło jest wysuszone i występuje suchy kaszel.

Banana w niewielkiej ilości, można podać ze wspomnianą wcześniej kaszą jaglaną, znaną z właściwości odśluzowujących.

Częstym infekcjom sprzyja dieta bogata w cukier, który niekorzystne zmienia florę bakteryjną w jelitach, stanowiąc świetną pożywkę dla bakterii chorobotwórczych, pasożytów przewodu pokarmowego oraz grzybów. Należy ograniczyć lub najlepiej wykluczyć w diecie chorującego dziecka słodycze oraz inne produkty spożywcze z dużą zawartością cukru jak słodkie płatki śniadaniowe, napoje owocowe jogurty smakowe.

DIETA DZIECKA PO INFEKCJI UKŁADU ODDECHOWEGO, NA WZMOCNIENIE

 

Warto zadbać, by dieta malucha, zwłaszcza po chorobie, zawierała produkty, które wzmocnią organizm i jego układ odpornościowy.

Polecane produkty

– Owies; długo gotowana owsianka ma właściwości bakteriobójcze i wzmacnia odporność oraz zapobiega rozprzestrzenianiu się choroby.

– Ziemniaki; bogate w witaminy grupy B, są także cennym źródłem witaminy C oraz potasu i sodu – te ostatnie korzystnie wpływają na równowagę elektrolitów, szczególnie podczas gorączki. Ziemniaki pomocne będą w trakcie biegunek, a ugotowane i rozgniecione mogą również służyć jako rozgrzewający kompres w trakcie uporczywego kaszlu.

– Sok z dzikiej róży; owoce dzikiej róży zawierają średnio 17 razy więcej witaminy C niż cytryna. Sok zmobilizuje układ odpornościowy do walki z przeciwnikiem, a zmielone suszone owoce mają dodatkowo działanie przeciwzapalne.

– Miód lipowy, gryczany; oba bardzo dobrze się sprawdzają przy wszelkiego rodzaju nieżytach górnych dróg oddechowych, a także w przypadku gorączki i kaszlu. Zawarta w miodach inhibina działa jak naturalny antybiotyk.

– Dynia; zawiera ogromną ilość karotenoidów (prekursorów witaminy A), a także kwas foliowy i dużo wody (co ma ogromne znaczenie przy konieczności ciągłego nawadniania chorego organizmu). Pestki bogate są w cynk, magnez i witaminę E, mają także silne działanie antypasożytnicze, przez co pośrednio wpływają korzystnie na przyswajanie składników mineralnych przez jelita.

Uzupełnieniem diety wzmacniającej odporność powinny być naturalne metody takie jak;

o       ruch na świeżym powietrzu niezależnie od pogody,

o       hartowanie dziecka, ubiór stosowny do pogody,

o       niższa temperatura do spania (18-21stopni),

o       odpowiednia ilość snu właściwa dla danego wieku tj:

o      noworodki (0 – 3 miesięcy): 14-17 godzin dziennie,

o      niemowlęta (4 – 11 miesięcy): 12-15 godzin dziennie,

o      małe dzieci (1 – 2 lata): 11-14 godzin dziennie,

o      dzieci w wieku przedszkolnym: (3 – 5 lat) 10-13 godzin dziennie,

o      dzieci w wieku szkolnym (6 -13 lat): 9-11 godzin dziennie,

o      nastolatki (14 – 17 lat): 8-10 godzin dziennie,

o       młodsze osoby dorosłe (18 – 25 lat): 7-9 godziny dziennie.

o        unikanie w okresie infekcyjnym ludzi chorych, przebywania w miejscach publicznych,

o        właściwa higiena osobista (częste mycie rąk, unikanie dotykania okolic oczu i nosa, co ułatwia przeniesienia zakażenia).

 

Jak mawiał Hipokrates: „Niech żywność będzie Twoim lekarstwem, a lekarstwo Twoją żywnością”…. a jak mawia współczesne społeczeństwo…

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *